Urine Test
آزمایش ادرار مجموعه‌ای از آزمایش‌های فیزیکی، شیمیایی و میکروسکوپی است که مواد مختلف را در ادرار مشخص یا سطح آن‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. این مواد در اثر متابولیسم طبیعی یا غیرطبیعی سلول ها و باکتری‌ها ایجاد می‌شوند.
کلیه‌ها وظیفه فیلتر خون، تنظیم مقدار آب بدن، حفظ موادی مانند الکترولیت‌ها، پروتئین‌ها و تمام مواد مفید بدن را دارند.
کلیه‌ها مواد اضافی و غیرقابل استفاده بدن را از طریق ادرار دفع می‌کنند. ادرار معمولی به رنگ زرد و نسبتا روشن است ولی غلظت، رنگ و محتوا آن بعد از هر بار دفع تغییر می‌کند.
سطح غیر طبیعی مواد خاصی مانند گلوکز، پروتئین، بیلی روبین، گلبول قرمز، گلبول سفید، کریستال ها و باکتری‌ها به تشخیص مراحل اولیه بیماری ها کمک می‌کند.
این مواد و عناصر به دلایل زیر در ادرار یافت می‌شوند:
این آزمایش معمولاً زمانی که یک فرد دارای علائم عفونت ادراری(urinary tract infection) یا سایر مشکلات سیستم ادراری و تناسلی است، درخواست می‌شود. این علائم شامل:
-درد قسمت پایین شکم
-سوزش و تکرر ادرار
-خون ادراری
-ادرار کدر
آزمایش آنالیز ادرار ممکن است در فواصل منظم برای ارزیابی روند درمان در بیماری‌های سیستم ادراری و تناسلی درخواست شود.
کشت ادرار (Urine Culture): این آزمایش برای تشخیص عفونت ادراری ناشی از رشد باکتری ها درخواست می‌شود.
ادرار 24ساعته: این آزمایش برای اندازه گیری کمی مواد بیوشیمیایی مانند پروتئین، کراتینین، اوره و… درخواست می‌شود. مشکل در فیلتراسیون کلیوی باعث افزایش این مواد در ادرار می‌شود.
نمونه ادرار راندوم
نکته: ادرار صبحگاهی تغیرات طولانی مدت بدن را نشان می‌دهد بنابراین بهترین نمونه برای انجام آزمایش است.
مصرف داروهای ضد االتهاب دارای ریشه AZO باعث نتایج مثبت کاذب در معرف اوروبیلینوژن می‌شود.
-رژیم غذایی بدون سبزیجات قبل از انجام آزمایش باعث منفی کاذب در معرف نیتریت می‌شود.
-مصرف مقدار زیاد ویتامین C قبل از انجام آزمایش باعث تداخل در معرف های نیتریت، گلوکز، بیلیروبین و خون می‌شود.
-مصرف داروهای سفالکسین، سفالوتین و تتراسایکلین قبل از انجام آزمایش در معرف های لکوسیت تداخل ایجاد می‌کند.
-جمع اوری ادرار در زنان باید 2 تا 3 روز بعد از دوره‌ی قاعدگی باشد.
– جمع آوری ادرار برای افراد دیابتی، 2 ساعت بعد از مصرف وعده غذایی غنی از کربوهیدرات، بسیار مناسب است.
-انجام ورزش و فعالیت های سنگین قبل از انجام آزمایش باعث حضور مقدار کم پروتئین و خون در ادرار می‌شود.
-گرسنگی شدید قبل از انجام آزمایش باعث مثبت شدن معرف کتون می‌شود.
– مصرف بعضی داروهاي خاص مثل اریترومایسین و کوتریموکسازول رنگ ادرار را تغییر می‌دهد.
-روش Midstream Clean Catch :
در مردان بالغ قبل از جمع آوری نمونه، ناحیه تناسلی با آب و صابون(بدون استفاده ازضد عفونی کننده) شسته می‌شود. در ادامه مقدار اولیه ادرار دور ریخته و از جریان میانی جمع آوری می‌شود.
در خانم ها باید این کار از جلو به عقب انجام شود تا باکتري‌هاي مدفوع محل دفع ادرار را آلوده نکنند. نمونه ادرار نباید با ترشحات واژینال تداخل پیدا کند بنابراین بهتر است لگن ها هنگام نمونه گیری از هم جدا باشند.
-برای کسانی که سوند های ادراری استفاده می‌کنند، نمونه گیری از دریچه یا پورت نمونه گیری انجام می‌شود. (نمونه گیری از کیسه سوند توصیه نمی‌شود) در حین نمونه گیری برای جلوگیری از ورود میکروارگانیسم ها به ادرار، بهتر است دریچه یا پورت با الکل ضدعفونی شود.
-در کودکان از کیسه های مخصوص استریل جهت جمع آوری ادرار استفاده می‌شود.
نمونه جهت انجام آزمایش به آزمایشگاه ارسال می‌شود در غیر این صورت در دمای یخچال ذخیره می‌شود.
آزمایش آنالیز ادرار شامل سه مرحله تشخیصی اساسی است:
-بررسی ظاهری( ماکروسکوپی) ادرار از نظر رنگ، وضوح و بو
-آزمایش شیمیایی(نوار ادرار) برای پارمترهای مختلف ادرار انجام می‌شود که اطلاعات ارزشمندی را در اختیار پزشک معالج قرار می‌دهد. برای پروتئین ادرار و وزن مخصوص به ترتیب از اسید سولفوسالیسیلیک و دستگاه رفرکتومتر نیز استفاده می‌شود.
-آزمایش میکروسکوپی برای شناسایی و شمارش سلول ها، کست ها، کریستال های ادرار، باکتری ها و مخاط انجام می‌شود.
امروزه آنالایزرهای URINE تمام مراحل بالا را به صورت خودکار انجام می‌دهند.
-عدم رعایت شرایط قبل از انجام آزمایش
-عدم رعایت نحوه نمونه گیری صحیح
نتیجه نهایی آزمایش به صورت مجموعه ای ازمشاهدات رنگ، وضوح، بو ادرار، نتایج کیفی نوار ادراری و میانگین تعداد عناصر مشاهده شده در زیر میکروسکوپ گزارش می‌شود.
شرایط بالینی مهم در آزمایش آنالیز ادرار:
-سخت ورزش کردن، مصرف برخی داروها، بیماری کلیوی، بزرگ شدن پروستات، سرطان مثانه و کم خونی سلول داسی شکل از موارد جدی خون در ادرار هستند.
دیابت، عفونت مثانه، عفونت کلیه و نارسایی کبد عوامل مهمی هستند که باعث تغییر بوی ادرار می‌شوند.
-هایپرگلیسمی در ادرار می‌تواند نشانه‌ای از بیماری دیابت باشد که منجر به بیماری قلبی، سکته مغزی، بیماری کلیوی، نابینایی و دیگر مشکلات می‌شود. زمانی که بدن از چربی به جای قند برای تولید انرژی استفاده می‌کند، کتون تولید می‌کند. در زمان ابتلا به دیابت آنطور که باید بدن نمی‌تواند از قند برای تولید انرژی استفاده کند.
-دفع پروتئین با ادرار به مویرگ های کلیه آسیب می‌زند. این آسیب باعث می‌شود بدن میزان آب، نمک و مواد زائد بیشتری را در خون نگه دارد.
– برای تشخیص سنگ کلیه میزان کلسیم و برخی اسید‌ها در ادرار مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
-این آزمایش‌ها می‌تواند مشکلات موجود در روده کوچک، غدد پاراتیروئید و کلیه‌ها را شناسایی کند.
