Partial Thromboplastin Time
1- این تست به چه نام های دیگری شناخته می شود؟
Activated Partial Thromboplastin Time (APTT)
2-هدف از انجام تست چیست؟
PTT یکی از چهار تست مهم در ارزیابی آزمون‌های انعقادی پلاسما است. PTT مستقیما نقص احتمالی در سیستم انعقادی داخلی و عملکرد فاکتورهای مهم خون در این مسیر را بررسی می کند. I،II،V،VIII، ǀX،X،XI،XII از جمله این فاکتورها هستند. تستAPTT عملکرد مشابه تست PTT دارد، با این تفاوت که APTT ورژن حساس تر تستPTT است و برای مانیتور کردن بیماران تحت درمان با هپارین به کار می‌رود.
3- این تست چه زمانی در خواست می‌شود؟
در بیماران با علائم زیر تست PTT درخواست می‌شود:
خون‌ریزی غیرمنتظره یا کبودی بدون دلیل در نقاط بدن
خون‌ریزی بینی
خون‌ریزی لثه
ایجاد لخته‌های خون در ورید یا شریان
– معمولا قبل از عمل جراحی تست‌های PT و PTT درخواست می‌شود؛ زیرا در عمل جراحی خطر خون‌ریزی بسیار بالا است همچنین بعضی از افراد سابقه خون‌ریزی‌های غیرطبیعی و مشکلات انعقادی قبل از عمل دارند.
– برای تشکیل غیرطبیعی لخته در عروق خونی افراد و همچنین زنان با سابقه سقط جنین تست PTT به همراه لوپوس آنتی‌کواگولانت، آنتی کاردیولیپین و آنتی‌فسفولیپید درخواست می‌شود.
-برای افرادی که به صورت منظم تحت درمان با هپارین هستند و به مصرف دراز مدت وارفارین روی آورده‌اند، برای اینکه این هردو دارو با هم همپوشانی دارند، هر دو تست PT و PTT درخواست می‌شود.
4- تست‌های آزمایشگاهی مکمل PTT کدام‌اند؟
: PT این آزمایش زمان مورد نیاز برای تشکیل لخته در یک نمونه سیتراته پلاسما را بعد از افزودن یون کلسیم و ترومبوپلاستین بافتی اندازه‌گیری می‌کند. برای برآورد کلی فاکتورهای انعقادی مسیر خارجی V،VII و X و پروترومبین و فیبرینوژن این روش ایده آل است.
One-stage factor assays Extrinsic coagulation system:
زمانی‌که نتایج PT و PTT طولانی باشند، انجام این آزمایش در تشخیص کمبود فاکتورهای ǁ، V وX کمک‌کننده است. زمانی که PT غیر طبیعی و PTT طبیعی باشد، ممکن است کمبود در فاکتورVǁ باشد. در این آزمایش، نمونه‌های رقیق شده پلاسمای بیمار به پلاسمای سوبسترا که در یک فاکتور نقص دارد اضافه می‌شود. فعالیت این مخلوط با فعالیت طبیعی منحنی استاندارد برای هر فاکتور مقایسه می‌شود. اگر زمان انعقاد در مخلوط بیمار-سوبسترا از حالت‌طبیعی طولانی‌تر شد، بیمار در فاکتور مورد نظر نقص دارد.
One-stage factor assays Intrinsic coagulation system:
زمانی‌که نتایج تست PT طبیعی و PTT غیرطبیعی باشد انجام این آزمایش در تشخیص کمبود فاکتورهایXǁ ،Xǀ،ǀX،Vǀǀǀ کمک‌کننده است. در این آزمایش نمونه‌های رقیق شده پلاسمای بیمار به پلاسمای سوبسترا که در یک فاکتور نقص دارد، اضافه می‌شود. فعالیت این مخلوط با فعالیت طبیعی منحنی استاندارد برای هر فاکتور مقایسه می‌شود. اگر زمان انعقاد در مخلوط بیمار-سوبسترا از حالت طبیعی طولانی‌تر شد، بیمار در فاکتور مورد نظر نقص دارد.
فیبرینوژن: این آزمایش غلظت پلاسمایی فیبرینوژن برای انعقاد را اندازه‌گیری می‌کند. کمبود فیبرینوژن(فاکتورǀ) می‌تواند منجر به اختلالات خون‌ریزی‌دهنده خفیف تا شدید گردد.
Lupus Anticoagulant: لوپوس آنتی کواگولانت، یک اتوآنتی بادی است که در اثر حساسیت سیستم ایمنی بدن به فسفولیپیدها یا پروتئین‌های مرتبط با فسفولیپیدهای خودی در بدن تولید می‌شود. فسفولیپیدها نقش حیاتی در فرایند انعقاد خون ایفا می‌کند. فسفولیپیدها در سطح پلاکت‌ها وجود داشته و در فعال شدن فاکتورهای انعقادی در فرایند هموستاز نقش دارند.
5- چه نوع نمونه ای برای این تست درخواست می شود؟
نمونه خون
6- مراجعه کننده قبل از انجام آزمایش باید چه شرایطی را رعایت کند؟
-مصرف داروهای استامینوفن(مسمومیت)، آسپیرین(دوز بسیار زیاد)،کومارین، هپارین، کواینین، کواینیدین، تیروکسین، متیل دوپا و.. باعث افزایش کاذب PTT می شوند.
-مصرف داروهای مناندیول،O.C.Pو مرکاپتوپورین باعث کاهش کاذب PTTمی‌شوند.
7- نحوه جمع آوری نمونه چگونه است؟
نمونه خون وریدی با رعایت نکات زیر جمع‌آوری می‌شود:
– قبل از جمع‌آوری نمونه، مراجعه‌کننده احراز هویت می‌شود.
– قبل از نمونه‌گیری، از حساسیت‌های مراجعه‌کننده به ضدعفونی کننده‌ها و لاتکس سوال می‌شود.
-داروهای مصرفی سوال و سپس ثبت می‌شود.
-ظرف‌های نمونه‌گیری متناسب با تست انتخاب می‌شود. از ظرف‌های حاوی ضدانعقاد سیترات استفاده می‌شود. (یک واحد سیترات و 9 واحد خون)
– قبل از انجام آزمایش، متناسب با روش انجام و شرایط فیزیولوژیک تست، رژیم غذایی برای مراجعه‌کننده در نظر گرفته می‌شود. این آزمایش نیاز به ناشتایی ندارد.
-نمونه‌گیری در کمترین زمان ممکن انجام می‌شود. طولانی شدن زمان نمونه‌گیری باعث فعال‌شدن فاکتورهای انعقادی و در نتیجه افزایش زمان تست PTT می‌شود.
-در افرادی که با هپارین درمان می‌کنند،نمونه گیری یک ساعت قبل از آخرین دوز هپارین گرفته می‌شود. نمونه‌گیری از محل تزریق هپارین یا کاترهای آغشته با هپارین مناسب نیست.
8- بهترین روش‌های انجام تست کدام اند؟
اندازه‌گیری زمان PTT به روش‌های دستی و دستگاهی انجام می‌شود. امروزه دستگاه‌های مدرن کوآگولامتر مختلفی برای اندازه‌گیری زمان PTT طراحی شده است. اساس روش‌های دستی و دستگاهی به صورت زیر است:
نمونه پلاسما به مدت 5 دقیقه در مجاورت یک فعال کننده(Celite،Kaolin،Microsilicate،elagic acid) در دمای 37 درجه قرار می‌گیرد. زمان‌سنج همراه با اضافه‌کردن کلسیم کلراید (به‌عنوان فعال‌کننده ترومبوپلاستین) شروع می‌ش. با تشکیل اولین رشته‌های فیبرین زمان سنج متوقف و زمان PTT ثبت می‌شود.
9- چه عواملی باعث تداخل و ایجاد نتایج کاذب در انجام تست می‌شود؟
-عدم رعایت شرایط قبل از انجام آزمایش
-عدم رعایت نحوه نمونه‌گیری صحیح
– استفاده از نمونه‌هایی که 3 تا 4 ساعت از زمان نمونه‌گیری آن‌ها گذشته است.
-نمونه‌های همولیز در افراد سالم زمان PTT را کوتاه‌تر می‌کند.
-افزایش یا کاهش شدید هماتوکریت
10- نتایج این تست چگونه گزارش می شود؟
دامنه‌های نرمال مرجع، برحسب روش انجام تست متفاوت است. در آزمایشگاه تشخیص پزشکی وحید برای اندازه گیری PTT نمونه خون از دستگاه کوآگولامتر Stago استفاده می‌شود.
نتیجه آزمایش PT نمونه خون با دستگاه کوآگولامتر Stago به صورت زیر گزارش می‌شود:
افزایش زمان PTT در شرایط زیرمشاهده می‌شود:
-همه‌ی کمبود‌های ارثی فاکتورهای مسیر انعقادی خارجی بدن از جمله در بیماری‌های هموفیلی A و هموفیلیB
-کمبود ارثی فاکتورهای فیتزجرالد (FitzGerald’s) و فلچرز(Fletcher’s)
-درمان با ضد انعقادهای هپارین و وارفارین
-هیپوفیبرینوژنمیا
-بیماری‌های کبدی
-کمبود ویتامین K
DIC- (حاد ومزمن)
– محصولات تخریب فیبرین ((FDP
کاهش زمان PTT در شرایط زیر مشاهده می‌شود:
-سرطان‌های وسیع به ویژه زمانی که کبد درگیر می‌شود.
-بعد از خون‌ریزی حاد
-مراحل اولیه یک DIC
نکته: در 5 تا 10 درصد بیماران مبتلا به هموفیلی مهارکننده ضد فاکتورهایVǀǀǀ،ǀX در گردش خون یافت می‌شود. این مهارکننده‌ها زمان PTTرا افزایش می‌دهند. علاوه بر هموفیلی در مواردی از جمله تزریق مقدار زیاد پلاسما، تداخلات بعضی‌از داروها، بیماری توبرکلوز، گلومرولونفریت مزمن، SLE و آرتریت روماتوئید این مهارکننده مشاهده می‌شود.
درمان با هپارین:
در ترومبوز عمقی وریدDVT) ) و حمله قلبی حادمعمولا هپارین تزریقی تجویز می‌شود که روند درمان، با تستPTT ارزیابی می‌شود. برای ادامه درمان از ضدانعقادهای خوراکی در زمان طولانی استفاده می‌شود که هر دو تستPTT PT, برای ارزیابی روند درمان کاربرد دارند. برای تاثیر فوری ضدانعقاد تزریق هپارین داخل وریدی انجام می‌شود. نیمه عمر هپارین داخل خون سه ساعت است بنابراین تست PTT سه ساعت بعد از تزریق دارو اندازه گیری می‌شود. (یا یک ساعت قبل از تجویز دوز بعدی دارو)
در خون هپارین با اتصال به مولکول آلفا گلوبین (کوفاکتور هپارین) به یک ضد ترومبین تبدیل و مستقیما باعث مهار روند انعقاد می‌شود.
برای تغییر این متن بر روی دکمه ویرایش کلیک کنید. لورم ایپسوم متن ساختگی با تولید سادگی نامفهوم از صنعت چاپ و با استفاده از طراحان گرافیک است.
تهیه شده توسط:
واحد تحقیق و توسعه (R & D) آزمایشگاه پاتوبیولوژی وحید
تهیه شده توسط واحد تحقیق و توسعه (R & D) آزمایشگاه پاتوبیولوژی وحید
:References
- Laboratory and Diagnostic Tests A MANUAL OF
- Laboratory Test Handbook