Protein S
1-این تست به چه نام های دیگری شناخته میشود؟
Protein S Activity
Protein S Level
2-هدف از انجام تست چیست؟
پروتئین S به کمک پروتئین C در کنترل انعقاد خون نقش دارد.کمبود هر یک از این پروتئین‌ها منجر به تشکیل غیرطبیعی و بیش از اندازه لخته خون میشود. برای تولید وعملکرد مناسب هردو پروتئین S و C به ویتامین K نیاز است.کمبود هر کدام از این پروتئین‌ها باعث ترومبوز میشود. پروتئین S به عنوان یک کوفاکتور،تاثیر ضدانعقادی پروتئین C فعال شده را افزایش می‌دهد.حدود نیمی از پروتئین S در ترکیب با C4- Binding protein غیر فعال میشود. پروتئین C فعال شده در حضور پروتئین S فاکتورهایVوVǀǀǀرا به سرعت غیرفعال می‌کند.این فاکتورها در تولید ترومبین نقش دارند.ترومبین یک فاکتور انعقادی است که سرعت روند تشکیل لخته را تنظیم می‌کند.
این تست همچنین برای افتراق بین کمبود ارثی و اکتسابی پروتئین S درخواست میشود.کمبود ارثی پروتئین S با خطربالای ترومبوامبولی مرتبط است.کبود اکتسابی این پروتئین در بیماری های اتوایمیون مختلف وشرایط التهابی دیده میشود زیرا سطح C4- Binding protein دراین موارد افزایش می‌یابد.اندازه گیری سطح C4- Binding protein برای همه ی افراد با کمبود پروتئین S ضروری است.
3-این تست چه زمانی در خواست میشود؟
-ظهور علائم حملات ترومبوتیک یا ترومبوآمبولی به خصوص در سنین کم‌تراز50سال
– تشخیص بیماری Venous ThromboEmbolism (VTE) با علائم درد در یکی از پاها،تورم پا یا ادم وکبودی وتغییر رنگ پا
-تشخیص بیماری امبولی تنفسی با علائم تنگی نفس شدید،سرفه همراه با خلط خونی،درد قفسه سینه در ناحیه ریه وضربان سریع قلبی
– تشخیص بیماری انعقاد درون رگی منتشر(DIC) با علائم خون‌ریزی لثه،تهوع،استفراغ،دردشدید ماهیچه،تشنج وکاهش خروجی ادرار
-اختلالات شدید انعقاد خون در نوزادان
-افتراق بین کمبود اکتسابی وارثی پروتئین S
4-تست‌های آزمایشگاهی مکمل پروتئین S کدام‌اند؟
: PTT این آزمایش تمامی فاکتورهای انعقادی مسیر داخلی (به جز پلاکت‌ها) را با اندازه‌گیری زمان لازم برای تشکیل لخته فیبرینی بعد از اضافه کردن کلسیم وامولسیون فسفولیپید به نمونه پلاسما ارزیابی می‌کند.
: PT این آزمون زمان موردنیاز برای تشکیل لخته در یک نمونه سیتراته پلاسما را بعد ازافزودن یون کلسیم وترومبوپلاستین بافتی اندازه‌گیری می‌کند. برای برآورد کلی فاکتورهای انعقادی مسیر خارجی از جمله V،Vǁ ،X ، پروترومبین و فیبرینوژن این آزمایش ایده‌آل است.
فیبرینوژن: این آزمایش غلظت پلاسمایی فیبرینوژن برای انعقاد را اندازه‌گیری می‌کند.کمبود فیبرینوژن(فاکتورǀ)می‌تواند منجر به اختلالات خون‌ریزی دهنده خفیف تاشدید گردد.
: D-Dimerقطعات ناشی از تجزیه‌ی لخته FDPنامیده میشود وقسمتی از FDP ، D-Dimer است که از قطعات متفاوت وشبکه‌ای فیبرین تشکیل شده است. در شرایطی که خطر ترومبوز یا آمبولی وجود دارد،اندازه‌گیری D-Dimer برای تشخیص کمک‌کننده است.
پروتئین C:تست‌های پروتئین C وS معمولا همراه با هم وبه منظور ارزیابی وضعیت انعقادی انجام می‌شوند.درصورت کمبود یا فقدان این پروتئین‌ها یا نقص در عملکرد آن‌ها، تولید ترومبین وتشکیل لخته مهار نخواهد شد.
پروتئین S آنتی ژن:این آزمایش اختلالات پروتئینS ناشی از غلظت پروتئین را بررسی می‌کند وفعالیت این پروتئین مدنظر نیست.
5-چه نوع نمونه ای برای این تست درخواست میشود؟
نمونه خون
6-مراجعه کننده قبل ازانجام آزمایش باید چه شرایطی را رعایت کند؟
-در افراد مبتلا به DVT وVTE باید مصرف وارفارین 30 روز قبل از انجام آزمایش متوقف شود.این شرایط در بیمارستان وتحت نظارت کامل پزشک معالج انجام میشود.
-مصرف داروهای هپارین،ضدبارداری‌های خوراکی وال-آسپارژیناز قبل از انجام آزمایش باعث افزایش کاذب پروتئین S میشود.
7- نحوه جمع آوری نمونه چگونه است؟
نمونه خون وریدی با رعایت نکات زیر جمع آوری میشود:
– قبل از جمع آوری نمونه، مراجعه کننده احراز هویت میشود.
– قبل از نمونه‌گیری، از حساسیت‌های مراجعه‌کننده به ضدعفونی کننده‌ها ولاتکس سوال میشود.
-داروهای مصرفی ثبت میشود.
-ظرف‌های نمونه‌گیری متناسب با تست انتخاب میشود.از ظرف‌های حاوی ضد انعقاد سیترات استفاده میشود.
– قبل ازانجام آزمایش، متناسب با روش انجام وشرایط فیزیولوژیک تست ، رژیم غذایی برای مراجعه کننده در نظرگرفته میشود. این آزمایش نیاز به ناشتایی ندارد.
- بهترین روش‌های انجام تست کدام‌اند؟
این روش ساده،سریع وتجدیدپذیر برای اندازه‌گیری کمی نمونه حاوی یک یا چندین نوع پروتئین استفاده میشود.نمونه مجهول به همراه استاندارد با غلظت مشخص روی یک صفحه قرار می‌گیرد. برای رسیدن به یک نتیجه دقیق باید پروتئین‌های نمونه با پروتئین‌های استاندارد از لحاظ فیزیکی-شمیایی وایمونولوژیکی مشابه باشند. نمونه به چاهک ژل حاوی آنتی سرم اختصاصی، اضافه میشود.الکتروفورز تک بعدی با تشکیل رسوب پروتئینی به شکل راکت عمل می‌کند.اندازه‌گیری کمی بر اساس ارتفاع نهایی هر رسوب صورت می‌گیرد.
ب) الایزا:
الایزا به روش‌های مختلفی انجام میشود. در این روش آنتی ژن متصل به سطح جامد با آنتی بادی همراه با آنزیم وارد واکنش میشود.تشخیص، با ارزیابی فعالیت این آنزیم به کمک سوبسترا صورت می‌گیرد.
ج)روش HEMOCLOT:
دراین روش با فعال شدن فاکتورǀX در حضورفسفولیپید،کلسیم ومقدار مشخصی از پروتئین C فعال شده،اندازه گیری صورت می‌گیرد.درمرحله اول نمونه پلاسمای رقیق شده با پلاسمای فاقد پروتئینCمخلوط میشود.محلول فعال کننده در غلظت ثابت ومشخص اضافه میشود.زمان انعقاد با اضافه کردن محلول کلسیم کلراید ثبت میشود.غلظت پروتئینC با زمان انعقاد رابطه دارد.این زمان در یک منحنی استاندارد متناسب با درصد فعالیت پروتئینC تفسیر میشود.
9-چه عواملی باعث تداخل وایجاد نتایج کاذب در انجام تست میشود؟
-عدم رعایت شرایط قبل از انجام آزمایش
-عدم رعایت نحوه نمونه گیری صحیح
-در زمان بارداری و اولین ماه تولد مقدار این پروتئین پایین است.
10-نتایج این تست چگونه گزارش میشود؟
دامنه های نرمال مرجع، برحسب روش انجام تست متفاوت است. در آزمایشگاه تشخیص پزشکی وحید برای اندازه گیری پروتئینS نمونه خون از روش HEMOCLOT استفاده میشود.
نتیجه آزمایش پروتئینS نمونه خون با روش HEMOCLOT به صورت زیر گزارش میشود:
Normal: Male :63.5-167.9 %
Female :56.7-147.7 %
نکته:پروتئینS به دو شکل در بدن وجود دارد:پروتئین آزاد و پروتئین پیوند‌شده .تنها پروتئین S آزاد،توانایی اتصال به پروتئینC را دارد.
کمبود پروتئینS به دوصورت ارثی واکتسابی وجود دارد. درهمه‌ی انواع کمبودارثی پروتئین S، درصد فعالیت این پروتئین کاهش می‌یابد اما برحسب غلظت پروتئین آزاد وغلظت پروتئین در پیوند سه نوع کمبود ارثی تعریف شده است:
درنوع اول پروتئین توتال و مقدار پروتئین آزاد کاهش می‌یابد.
در نوع دوم پروتئین توتال وپروتئین آزاد نرمال هستند.
در نوع سوم پروتئین آزاد کاهش می‌یابد وپروتئین توتال نرمال است.
در کمبود ارثی پروتئینS ترومبوز در اندام های مختلف بدون علت خاصی رخ می‌دهد.
کاهش فعالیت پروتئین S اکتسابی در شرایط زیر رخ می‌دهد:
– دیابت نفروپاتی
– نارسایی مزمن کلیوی به علت فشار خون بالا
-ترومبوز وریدهای مغزی
-نکروز پوستی ناشی از مصرف کومارین
-DIC
– پورپورای ترومبوتیک ترومبوسیتوپنیک
-التهاب حاد
-پورپورای فولمینانس نوزادی
تهیه شده توسط:
واحد تحقیق و توسعه (R & D) آزمایشگاه پاتوبیولوژی وحید
تهیه شده توسط واحد تحقیق و توسعه (R & D) آزمایشگاه پاتوبیولوژی وحید
:References
- Laboratory Test Handbok
- https://labtestsonline.org
- Laboratory and Diagnostic Tests A MANUAL OF
- بروشور کیت HYPHEN BioMed