هپاتیت D :
ویروس هپاتیت D متعلق به خانواده دلتا ویروس‌ها است که به شدت به ویروس هپاتیت B وابسته است زیرا این ویروس پوشش خود را از ویروس هپاتیت می‌گیرد. ژنوم این ویروس بر خلاف HBV یک RNA حلقوی تک رشته است و این ویروس تنها در سلول‌هایی قادر به تکثیر است که از قبل مبتلا به HBV شده باشند. به همین دلیل تمام موارد انتقال و پیشگیری شبیه HBV می‌باشد. واکسیناسیون علیه HBV می‌تواند در مقابل HDV نیز پیشگیری کننده باشد. در شکل زیر میتوانید تفاوت‌های بین ویروس HDV و HBV را ملاحظه کنید. عفونت این ویروس با انجام تست تعیین آنتی بادی علیه HDV قابل تشخیص است. هر چند در کنار آن باید آزمایش خون برای بررسی فاکتورهای کبدی و میزان بیلی روبین نیز انجام بگیرد.
هدف از انجام تست
با اینکه به دلیل واکسیناسیون علیه HBV میزان این بیماری کاهش پیدا کرده است ولی انجام این تست در افراد مبتلا به هپاتیت B و با نقص ایمنی ضروری است .
زمان درخواست تست (علائم بیماری): علائم بیماری از متوسط تا شدید متغیر است ( بعلت هم زمانی با عفونت هپاتیت B ). بهبود از این بیماری معمولا کامل میشود و پیشرفت به سمت بیماری مزمن کمتر از 5% است.
افراد با ریسک بالای ابتلا :
- افرادی که برای HBV واکسینه نشده اند
- معتادان تزریقی
- فعالان جنسی
- مهاجران به مناطق پرخطر
تشخیص HDV:
- تعیین آنتی بادی HBc از هپاتیت B بخصوص IgM برای افتراق بین عفونت حاد و مزمن و همینطور تعیین آنتی بادی علیه HBsAg
- تعیین میزان ویروس HBV در خون
- همچنین جهت مانیتورینگ پاسخ به درمان و پاکسازی ویروس انجام تست کمی برای اندازه گیری RNA توصیه میشود.
نوع نمونه درخواستی سرم جدا شده از خون فرد بیمار می‌باشد. تاریخ نمونه گیری مهم است.
بهترین روشهای انجام تست
تعیین آنتی بادی توتال (IgG, IgM)
تعیین کمی ویروس با روش PCR
عوامل دخیل در مثبت کاذب
نتیجه منفی تست ممکن است به دلیل فاز بسیار ابتدایی بیماری باشد یا در بیماران با نقص ایمنی باشد که پاسخ آنتی بادی آنها یا با تاخیر است یا ناکافی.
نتایج مثبت کاذب معمولا به دلیل واکنش متقاطع با دیگر عفونت‌های ویروسی یا بیماری‌های اساسی باشد. نتایج مثبت باید با تاریخچه بالینی بیمار و آزمایشات فیزیکی و فاکتورهای پرخطر برای HDV مطابقت داده شود.
ضمن اینکه برای نمونه های زیر نباید تست انجام شود :
- سرم به شدت زرد رنگ (ایکتریک با بیلی روبین بیش از 20mg/dl )
- سرم لیپمیک (با سطح تریولئین بیش از 3000 mg/dl )
- سرم همولیز (سطح هموگلوبین بیش از 500 mg/dl)
- سرم حاوی ذرات
- نمونه سرم جسد
تفسیر نتایج:
نتیجه قابل قبول منفی یا negative است. این روش وجود یا عدم وجود آنتی بادی توتال علیه ویروس هپاتیت D (IgG, IgM ) را در سرم تعیین می‌کند. نتیجه منفی نشانگر عدم حضور عفونت HDV و همینطور نبود مواجهه قبلی با ویروس می‌باشد.
البته تکرار تست یک تا دو هفته بعد به منظور تعیین موقعیت عفونت توصیه میشود (3).
نتایج مثبت معمولا نشانه یکی از موارد زیر است (3):
- عفونت همزمان هپاتیت B و D
- عفونت حاد هپاتیت D در بیمار که عفونت مزمن HBV هم دارد
- عفونت برطرف شده HDV
ترجمه و تنظیم: واحد R&D آزمایشگاه وحید، دکتر لیلا موسوی زاده، دکتر محمد وحید دستجردی
References
https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/hepatitis-d
- https://arupconsult.com/content/hepatitis-delta-virus
- https://www.mayocliniclabs.com/test-catalog/Clinical+and+Interpretive/9209