HDL (high-density lipoprotein)
1- این تست به چه نام‌های دیگری شناخته می‌شود؟
HDL-C
2- هدف از انجام تست چیست؟
هدف از انجام این آزمایش، ارزیابی خطر ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی و همچنین پایش اثربخشی درمان است.
لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) یکی از انواع لیپوپروتئین هایی است که کلسترول را در خون حمل می کنند. HDL بیشتر از پروتئین تشکیل شده و مقدار کمی هم کلسترول دارد. این ماده برای بدن مفید محسوب می شود زیرا کلسترول اضافی را از بافت ها برداشت کرده و آن را جهت حذف به کبد منتقل می کند. سپس کبد کلسترول را به خارج از بدن انتقال می دهد. HDL اغلب به عنوان “کلسترول خوب” یا “چربی خوب” نامیده می شود.
3- این تست چه زمانی درخواست می‌شود؟
- غربالگری: به عنوان بخشی از آزمایش پانل چربی (lipid profile) در طی چکاپ پزشکی
- پایش: برای افراد دارای عوامل خطر بیماری های قلبی-عروقی و یا بیمارانی که بعلت چربی خون بالا تحت درمان هستند
4- تست‌های آزمایشگاهی مکمل این آزمایش کدامند؟
Triglycerides, cholesterol, LDL-C
5- چه نوع نمونه‌ای برای این تست درخواست می‌شود؟
نمونه خون
6- مراجعه کننده قبل از انجام آزمایش باید چه شرایطی را رعایت کند؟
قبل از انجام این تست نیاز به رعایت شرایط ناشتایی است یعنی بین 10 الی 14 ساعت قبل از انجام این آزمایش از خوردن و آشامیدن پرهیز شود، ولی نوشیدن آب اشکالی ندارد.
7- نحوه جمع‌آوری نمونه چگونه است؟
برای این آزمایش، خونگیری از ورید بازویی انجام می شود. قبل از نمونه گیری، فرد مراجعه کننده باید داروهایی که مصرف می کند به همراه آخرین زمان مصرف دارو را به اطلاع پرسنل نمونه گیر در آزمایشگاه برساند.
8- روش انجام تست چیست؟
برای انجام این آزمایش از روش آنزیماتیک مستقیم استفاده می شود.
9- چه عواملی باعث تداخل و ایجاد نتایج کاذب در انجام تست می‌شود؟
- مصرف داروهای کاهنده فشار خون، داروهای تیازیدی، دیورتیک ها (مدر) و استعمال سیگار ممکن است باعث کاهش HDL شود.
- استروژن تراپی، مصرف الکل، داروهای آندروژنیک، انسولین درمانی می توانند میزان HDL را افزایش دهند.
10- نتایج این تست چگونه گزارش می‌شود؟
میزان طبیعی HDL در خون برحسب mg/dl بوده و در هر آزمایشگاه متفاوت است. این میزان در آزمایشگاه وحید بصورت ذیل است:
Men:
Normal: > 55
Low Risk: 35 – 55
High Risk: <35
——————————-
Women:
Normal: > 65
Low Risk: 45 – 65
High Risk: <45
افزایش HDL در مواد زیر مشاهده می‌شود:
هایپرآلفا لیپوپروتئینمی فامیلی، بیماری کبدی مزمن (سیروز، الکلیسم، هپاتیت) ورزش سنگین یا طولانی مدت.
کاهش HDL در موارد زیر مشاهده می‌شود:
هایپو آلفا لیپوپروتئینمی فامیلی (سندروم تانژیر)، نقص در Apo C-III ، هایپرتری گلیسیریدمی فامیلی، دیابت شیرین کنترل نشده، بیماری های کبدی، کلستاز، نارسایی مزمن کلیه، سندروم نفروتیک.
11- مطالب مرتبط:
الف) ریسک بیماری عروق کرونر قلب یا CHD (coronary heart disease):
CHD (coronary heart disease) یا بیماری کرونر قلب معمولا با تجمع و رسوب چربی (آتروما) روی دیواره های شریانهای اطراف قلب (عروق کرونر) ایجاد می شود. تجمع چربی، عروق را باریک تر می کند و جریان خون به عضله قلب را محدود می کند که این پروسه آترواسکلروزیس یا تصلب شرائین نام دارد.
ریسک ابتلا به بیماری عروق کرونر قلب از تقسیم نمودن میزان کلسترول به HDL بدست می آید. انجمن قلب آمریکا توصیه می کند که تمامی افراد بالای 20 سال حداقل هر 5 سال یکبار آزمایش چکاپ پانل چربی (Triglyceride, Cholesterol, HDL, LDL) را انجام دهند. البته برخی افراد در گروه پرخطر قرار دارند و باید این آزمایش های چکاپ را زودتر از 5 سال یکبار (مثلا سالانه) انجام دهند. این گروه عبارتند از:
- افرادی که میزان کلسترول آنها بیشتر از 200 mg/dL است
- خانم های بالای 50 سال
- مردان بالای 45 سال
- افرادی که سایر ریسک فاکتورهای بیماری عروق کرونر قلب را دارند
- افرادی که میزان HDL آنها کمتر از 40 mg/dL است
محدوده مرجع ریسک بیماری عروق کرونر قلب در آزمایشگاه وحید بصورت زیر است:
Low Risk: 3.3 – 4.4
Average Risk: 4.4 – 7.1
Moderate Risk: 7.1 – 11
High Risk: > 11
ب) شاخص آتروژنیک یا Atherogenic Index:
دیس لیپیدمی (Dyslipidemia) یا اختلال در سطوح چربی یکی از مهمترین فاکتور های بیماری قلبی عروقی است. شاخص آتروژنیک یک مقیاس دیس لیپیدمی و همچنین یک مارکر مناسب برای اطلاع از ریسک ابتلا به آترواسکلروزیس و بیماری های قلبی عروقی است. این شاخص همچنین با چاقی ارتباط مستقیم و تنگاتنگی دارد. برای تعیین شاخص آتروژنیک باید LDL را به HDL تقسیم نمود. محدوده مرجع شاخص آتروژنیک در آزمایشگاه وحید بصورت زیر است:
Low Risk: 0.5 – 3
Moderate Risk: 3.1 – 6
High Risk: > 6
تهیه شده توسط:
واحد تحقیق و توسعه (R & D) آزمایشگاه پاتوبیولوژی وحید
دکتر احسان کاکاوندی، دکتر محمد وحید دستجردی
تهیه شده توسط واحد تحقیق و توسعه (R & D) آزمایشگاه پاتوبیولوژی وحید: دکتر احسان کاکاوندی، دکتر محمد وحید دستجردی
:References
Jacobs & DeMott Laboratory Test Handbook with Key Word Index 5th Edition