Generic filters
Exact matches only

مقدمه:

یکی از انواع سنگ‌های ادراری (Urinary Stones) سنگ‌های کلسیمی می‌باشد و شایع‌ترین آن‌ها اگزالات کلسیم است. برای تشخیص جنس سنگ‌های ادراری می‌بایست آن را در آزمایشگاه تجزیه شیمیایی کرد.

لازمه پیشگیری از تشکیل سنگ های کلسیمی مشخص کردن علت آن است. اگر میزان املاح ادراری مثل اگزالات (Oxalate) در ادرار به مقداری برسد که دیگر قابل حل در ادرار نباشد سبب کریستالیزه شدن آن و تشکیل سنگ خواهد شد.

ادرار حاوی موادی است که تعدادی از آن ها سنگ سازی را مهار و تعدادی دیگر تسریع می‌کنند.

سیترات، مهم‌ترین ماده‌ای است که در ادرار سبب مهار سنگ‌سازی می‌شود که با اتصال به کلسیم از رسوب آن جلوگیری می‌کند.

شایع‌ترین علت متابولیک در بیماران دارای سنگ‌های کلسیمی دفع بیش از حد کلسیم از طریق ادرار است. این افراد میزان بیشتری کلسیم در روده جذب می کنند که بلافاصله از طریق کلیه‌ها دفع می‌شود.

منع یا کاهش مصرف کلسیم تأثیری در دفع از طریق کلیه‌ها در این بیماران ندارد زیرا از استخوان‌ها برداشت و دفع می‌شود بنابراین بیمارات مبتلا به سنگ‌های کلسیم اگزالات نباید مصرف کلسیم را محدود کنند مثلا لبنیات نخورند. در واقع اگر این افراد کلسیم مصرف نکنند میزان تشکیل سنگ در آن‌ها افزایش می‌یابد.

 

مهم ترین علل تشکیل سنگ های کلسیمی:

علل طبی و جراحی:

بیماری‌های روده‌ای مثل اسهال مزمن و سوء جذب، جراحی روده ، بیماری سارکوئیدوز، نقرس، شکستگی استخوان، عدم حرکت طولانی مدت، پرکاری تیروئید، اختلالات مادرزادی کلیه‌ها

مصرف داروها:

مانند توپیرامات، مکمل‌های کلسیمی، مصرف مواد قلیایی، ویتامین D

شغل و محیط کار:

  • کار بدنی در زیر نور آفتاب
  • آب و هوای گرم

عوامل رژیم غذایی:

  • مصرف اگزالات بیش از حد (آجیل ، اسفناج ، ویتامین C)
  • مصرف نمک بیش از حد (فست فودها و غذاهای کنسروی)
  • اختلال در خوردن (مثل استفراغ طولانی مدت، استفاده از مسهل­ها)
  • رژیم غذایی قدرتی مثل استفاده ورزشکاران از مقادیر پروتئین و کالری

عوامل ارثی:

اگر بستگان درجه یک سابقه سنگ ادراری داشته باشند احتمال تشکیل سنگ در سایر افراد خانواده بیشتر است.

پیشگیری:

  • مصرف مایعات (حداقل ۲ لیتر در روز)
  • محدود کردن میزان مصرف سدیم
  • محدود کردن میزان پروتئین
  • مصرف حداقل ۱۰۰۰ – ۸۰۰ میلی گرم کلسیم تا تراکم استخوان برقرار و میزان اگزالات ادرار کاهش یابد.
  • مصرف مواد قلیایی حاوی پتاسیم مثل سیترات پتاسیم
  • تجویز آلوپورینول به میزان ۳۰۰ – ۱۰۰ میلی گرم با کاهش اسید اوریک ادرار، حلالیت نمک های کلسیمی را افزایش می دهد.
  • تجویز هیدروکلروتیازید میزان ترشح کلسیم ادرار را کم می کند.