Cancer Antigen-Breast
Carbohydrate Antigen 15-3
آنتیژن CA15-3به وسیله سلولهای طبیعی بافت سینه ساخته میشود. در سرطان سینه سطح مارکر CA15-3و آنتیژن سرطانی 27.29 افزایش مییابد. هدف از انجام تست اندازهگیری تومور مارکر CA15-3خون، به منظور تشخیص سرطان سینه است.
افزایش CA15-3 در کمتر از 50 درصد زنان مبتلا به سرطان اولیه محدود شده سینه و بیش از 80 درصد زنان مبتلا به سرطان پیشرفته سینه (همراه با متاستاز) مشاهده میشود. این تست در همه موارد سرطان مهاجم سینه مفید نیست؛ زیرا در بعضی از موارد سرطان افزایش CA15-3 مشاهده نمیشود. این آزمایش برای غربالگری سرطان سینه پیشنهاد نمیشود؛ زیرا این تومور مارکر توسط بافتهای سالم بدن و انواع دیگر سرطانها تولید میشود.
– تعیین شدت سرطان سینه (بار سرطان)
-ارزیابی روند درمان در افراد مبتلا به سرطان سینه
-مارکر CA15-3 درحدود 60 درصد افراد مبتلا به سرطان سینه افزایش مییابد.شاید شناخته شده ترین علائم سرطان سینه ، تشکیل غده وتوده در سطح سینه باشد.بااینحال برحسب نوع سرطان سینه علائم مختلف ایجاد میشود. برای مثالInvasive ductal carcinoma باعث تشکیل توده و Invasive lobular carcinoma باعث ضخیم شدن بافت سینه میشود.علائم عمومی سرطان:
تغییر در اندازه ، شکل و رنگ ظاهری سینه
درد موضعی در سینه
تشکیل توده و نودول بر روی یا درون بافت سینه
خارش و تحریک سینه
تشکیل غده و ضخیم شدن پوست سینه
پوسته پوسته شدن و در نهایت زخمی شدن سینه
علائم فوق، ممکن است در افراد مبتلا به بیماریهای پوستی مانند اگزما و یا بیماری لنفوما ظاهر شود. بنابراین تشخیص قطعی با تستهای تکمیلی صورت میگیرد.
علائم سرطان بدخیم سینه:
تشکیل توده و غده به صورت کاملا مشهود
تورم قسمت یا همهی بافت سینه
درد شدید در سینه و نوک سینه
فرو رفتگی نوک سینه و تخلیه کامل آن
-تشکیل توده ضخیم در غدد لنفاوی زیر بغل
: Carcinoembryonic Antigen (CEA)
هدف از انجام آزمایش، اندازهگیری سطح CEA در خون است. پروتئین CEAاز بافتهای جنینی حاصل میشود. در هنگام تولد سطح CEA خون نوزاد بالا است در صورتی که سطح آن در افراد بالغ بسیار ناچیز است. افزایش مقدار CEAدر افراد بالغ میتواند نشان دهنده برخی سرطانها مانند رکتوم، ریه، سینه، کبد، پانکراس، معده و تخمدان باشد. مارکر CEAهمانند مارکر CA15-3 در سرطانهای اولیه سینه افزایش نمییابد. طی یک مطالعه با هدف مقایسه بین مارکرهای CEA و CA15-3نشان داده شد که در تشخیص و ارزیابی روند درمان سرطان سینه ، مارکر CA15-3از حساسیت بالاتری برخوردار است. همچنین در تشخیص متاستاز سرطان سینه سطح CA15-3خون ارتباط موثری با شدت سرطان دارد.
Estrogen Receptor(ER), Progesterone Receptor(PR) Breast Cancer Testing:
محققان معتقدند كه گيرندههاي استروژن و پروژسترون، كه بصورت معمول در اپيتليوم طبيعي سینه وجود دارند، در اغلب سلولهاي سرطاني مشاهده ميشوند. این گیرندهها ممكن است با پيشسازهاي رشد سلولهاي سرطاني تعامل كنند و يك مكانيزم اتوكرين براي رشد سرطان به وجود آورند. آزمایش ER و PR در بافت سرطان سینه ، برای تعیین وجود یک یا هر دو نوع گیرنده درخواست میشود. حدود دو مورد از سه سرطان سینه برای ER و PR مثبت است. وجود گیرندههای بیشتر بر روی سلولهای سرطان سینه، شانس درمان به وسیله مهار گیرنده هورمون را افزایش میدهد. نمونهگیری به وسیله نیدل آسپیراسیون، جهت آزمایش سیتولوژی انجام میشود.
Human Epidermal Receptor 2(HER2):
HER2 یک گیرنده اختصاصی برای”فاکتور رشداپیدرمی” در بدن انسان است. در برخی از سرطانها به ویژه سرطان سینه یا سرطانهای معده و مری (دستگاه گوارش)، سلولهای سرطانی نسخههای بیشتری از ژن و مقدار بیش از حد HER2 تولید میکنند. این دسته از سرطانها به عنوان HER2 مثبت شناخته میشوند. سرطانهای HER2مثبت، تهاجمیتر هستند و به درمانهای شیمی درمانی و هورمونی کمتر پاسخ میدهند.
نمونه خون
– باید24 ساعت قبل از انجام آزمایش از مصرف مولتی ویتامینها یا موادغذایی حاوی بیوتین ((B7 که معمولا در مکملهای تقویتی پوست، مو و ناخن استفاده میشود، اجتناب گردد.
نمونه خون وریدی با رعایت نکات زیر جمع آوری میشود:
– قبل از جمع آوری نمونه، مراجعه کننده احراز هویت میشود.
– قبل از نمونهگیری، از حساسیتهای مراجعهکننده به ضدعفونیکنندهها و مواد لاتکس سوال میشود.
– داروهای مصرفی سوال و سپس ثبت میشوند.
-ظرفهای نمونه گیری متناسب با تست انتخاب میشود. برای این آزمایش از ضد انعقادهای (K2,K3)EDTA و لیتیوم هپارین نیز استفاده میشود.
– قبل از انجام آزمایش، متناسب با روش انجام و شرایط فیزیولوژیک تست، رژیم غذایی برای مراجعه کننده در نظر گرفته میشود. این آزمایش نیاز به ناشتایی ندارد.
الایزا:
الایزا به روشهای مختلفی انجام می شود. در این روش آنتی ژن متصل به سطح جامد با آنتی بادی همراه با آنزیم وارد واکنش می شود. تشخیص، با ارزیابی فعالیت این آنزیم به کمک سوبسترا صورت میگیرد.
الکتروکمی لومینسانس :
تکنولوژی که در سالهای اخیر طراحی شده است به نام کمی لومینسانسCL)) یا لومینسانس معروف است که محصول نهایی قابل سنجش آن، نور است. کمی لومینسانس به تابش نور از محصول تهیج شده یک واکنش شیمیایی، زمانی که به سطح پایه بر می گردد، اطلاق می شود. مثال بسیار ساده برای این واکنش آتش گرفتن یک چوب کبریت است. در این فرآیند گوگرد در طی یک واکنش شیمیایی، اکسید شده و تولید نور می کند. با تلفیق یک واکنش کمیلومینسانس و یک واکش ایمونولوژیک می توان با اندازه گیری مقدار نور تابش یافته، غلظت مولکولها را تعیین کرد.
وقتی یک الکترون از سطح تهیج شده یا بالاتر به سطح پایینتر انرژی میرسد و انرژی خود را به صورت نور متصاعد میکند، واکنش را به نام لومینسانس میشناسیم .انواع متعددی از پدیده لومینسانس شناخته شدهاند که شامل فلورسانس، فسفرسانس و کمیلومینسانس است . پدیده کمیلومینسانس از سایر پدیدههای لومینسانس متفاوت است و در آن واکنش شیمیایی یا الکتروشیمیایی باعث تهیج نمی شود ولی حاصل این تهیج مشابه فلورسنس بوده و در حین بازگشت الکترون به سطح پایه انرژی، نور منتشر می شود. الکتروکمی لومینسانس نوعی از کمی لومینسانس است که در آن واکنشی که به تولید نور می انجامد با جریان الکتریکی آغاز و با قطع آن خاتمه می یابد و نور تولید شده در این روش تنها در محل الکترود ایجادگر جریان الکتریکی به وجود میآید.
در مقایسه با روش الایزا:
-پایداری تستهای کمیلومینسانس نسبت به الایزا بسیار بالا است.
– زمان انجام تستهای کمیلومینسانس بسیار پایینتر از زمان انجام تست الایزا است.
– تکرارپذیری در روش کمیلومینسانس بسیار بالاتر از روش الایزا است. حساسیت روش الایزا آنقدر نیست که بتواند به تمامی محدودهها دسترسی داشته باشد در حالی که در روش کمی لومینسانس به دلیل ماهیت شمارش فوتونهای پرتاب شده، می توان به هر کدام ازمحدودههای جوابدهی دسترسی داشت. به عبارت دیگر رنج دینامیکی خطی کمی لومینسانس در این دستگاه 10 به توان 6 است ولی جذب نور الایزا بسیار پایینتر است.
-عدم رعایت شرایط قبل از انجام آزمایش
-عدم رعایت نحوه نمونهگیری صحیح
محدوده نرمال مرجع متناسب با روش انجام تست متفاوت است. در آزمایشگاه تشخیص پزشکی وحید برای اندازه گیری CA15-3 نمونه خون از روش الکتروکمیلومینسانس استفاده میشود.
نتیجه آزمایش CA15-3 با دستگاه e411 Cobase به روش الکتروکمیلومینسانس به صورت زیر گزارش میشود:
Normal: Up to 26.4 U/m
به طور کلی هر چه سطح CA15-3 بیشتر باشد، سرطان سینه پیشرفته تر و بار سرطان بزرگتر است. با رشد سرطان سطح تومرمارکر در خون افزایش مییابد. هنگامی که سرطان سینه به استخوان و کبد متاستاز می دهد، بالاترین سطح CA15-3 در خون مشاهده میشود. آزمایش متناوب CA15-3برای ارزیابی روند درمان افراد مبتلا به سرطان سینه مفید میباشد به این صورت که افزایش سطح تومور مارکر نشاندهنده عدم پاسخ به درمان و بازگشت دوباره سرطان است.
سطح طبیعی CA15-3خون، نتیجه قابل اطمینانی برای رد سرطان سینه نیست؛ زیرا معمولا در مراحل اولیه سرطان این افزایش مشاهده نمیشود همچنین حدود 20 تا 25 سرطانهای پیشرفته سینه CA15-3 تولید نمیکنند.
در بیماریهای سرطانی زیر افزایش CA15-3 مشاهده میشود:
سرطان ریه
سرطان پانکراس
سرطان تخمدان
سرطان کولون
مراحل اولیه سرطان کبد
-سرطان دهنه رحم و آندومتر
در بیماریهای غیرسرطانی زیر افزایش CA15-3 مشاهده میشود:
سیروز وهپاتیت
اختلالات خوشخیم سینه
تهیه شده توسط گروه تحقیق و توسعه آزمایشگاه پاتوبیولوژی وحید
منابع:
www.mayocliniclabs.com
https://labtestsonline.org
Laboratory and Diagnostic Tests A MANUAL OF
Laboratory Test Handbok
www.cancercenter.com