Free PSA: دو فرم اصلی PSA در خون وجود دارد که شامل فرم کمپلکس (c. PSA) که به پروتئینهای مختلف متصل میشود و فرم آزاد(f.PSA) است. معمولا تست PSA توتال که هر دو فرم را اندازهگیری میکند، درخواست میشود. PSAیک نوع آنزیم است که با اتصال به پروتئینهای گردش خون ترکیب میشود. سلولهای پروستات خوشخیم در BPHآنزیمهای PSA غیرفعال تولید میکنند که تمایل کمتری برای اتصال به پروتئینهای آزاد خون دارند. در نتیجه مردان مبتلا به پروستات خوش خیم سطح f.PSA بالا و مبتلا به پروستات بدخیم سطح f.PSAپایینی دارند. اگر سطحPSA توتال به مقدار کمی افزایش یابد ولی سطح f.PSA پایین باشد احتمال وجود سرطان بدخیم دور از انتظار نیست.
[ − 2] proPSA-: این پروتئین یک پیشساز برای ساخت PSA محسوب میشود. پیش ساز proPSA در سرطانهای بدخیم نسبت به خوشخیم سریعتر افزایش مییابد. بنابراین اندازهگیری درصد نسبت این پیش ساز به PSAتوتال جهت تعیین نیاز به بیوپسی کمککننده است. Prostate health index (phi)یک شاخص است که از نتایج آزمایشهای proPSA،PSA total و f.PSA حاصل میشود. این شاخص شانس ابتلا به سرطان پروستات در مردان را مشخص میکند همچنین برای تعیین نیاز به بیوپسی در افراد که سطح PSA توتال بالا ولی معاینه پروستات ( DRE )آنها طبیعی است، درخواست میشود.
PCA3: این پروتئین فقط توسط غده پروستات ساخته میشود. در این تست سطح PCA3 RNA ادرار اندازهگیری میشود.
p2PSA: یکی از فرمهای PSA است که عملکرد مشابه آن را دارد. اندازهگیری p2PSA برای پیشبینی سرطان پرستات مردان قبل از بیوپسی مناسب است.
نکته: تستهای بالا فقط احتمال ابتلا به سرطان پروستات را تعیین میکنند ولی برای تشخیص قطعی نیاز به نمونه بیوپسی و انجام تستهای پاتولوژی است.